Step motor; elektrik enerjisini dönme hareketi yaparak fiziksel bir enerjiye çeviren elektromanyetik aygıtlar olarak karşınıza çıkar. Step motorların diğer bir ismi ise adım motorlardır. Açısal olarak konumu adımlar halinde değiştiren stop motor sürücüleri belli adımlarla hareket ederler.

Step motorlarının çalışma prensibi şu şekilde ifade edilebilir:

Elektronik anahtarlar aracılığıyla bobinlere enerji verilir ve rotor üzerinde enerji bulunan bobinin karşısında geçerek durma eğilimi gösterir. Motorun ne kadar fazla dönmesi isteniyor ise buna göre bobinlere o kadar pals sinyali verilir. Bahsi geçen dönme açısı step motorda daha değişken seyreder. Ayrıca bu kriterin tercih yaparken çok kritik bir parametre olduğu söylenebilir.

Step Motor Sarımı Nedir?

Step motorlar, elektrik enerjisini bir dönme hareketi ile fiziksel enerjiye çeviren ve açısal olarak konumu adımlar halinde değiştirme özelliği bulunan sabit mıknatıslı kutuplu motorlardır. Birbirinden farklı pek çok çeşidi olan step motorlarının yapıları ise stator, rotor ve rulmanlardan meydana gelir. Rulmanlar; rotora bağlı olarak şaftın daha rahat bir şekilde hareket etmesini sağlar. Statorum bilinen birden fazla kutbu vardır ve kutup sayıları motordan motora göre değişiklik gösterir.

Adım açısı, kullanılan motorun yapısına göre 30, 15, 5, 2.5, 2 ve 1.8 derece açılarıyla dikkat çeker. Ayrıca rotor, step motor sarımında göre 12, 24, 72, 144, 180 ve 200 devir hızda dönüş yapabilir. Motor hızı, kullanım sırasında verilen elektrik sinyallerinin frekansları ile kontrol altına alınır. Step motorların dönüş yönü ise verilen sinyallerin sıralaması değiştirilerek saat yönünde ya da tam tersi yönde olacak şekilde ayarlanabilir.

Step motor sürücü ile elektronik devre işlemi son derece kolay bir şekilde yapılır. Step motorların ve kullanılacak alanın özelliklerine göre hazırlanan mikroişlemci kontrollü sürücü kartları bulunur. Sürücü devreler, (stepper motor driver) basit bir yapıya sahip olabildiği gibi mikroişlemci kontrollü de olabilir. Söz konusu olan bu elektronik kartlar sayesinde adım motorları istenen hassasiyet ve hızda çalıştırılır. Step motorların sürülebilmesi için motorun bağlanacağı step sürücü (stepper driver) devresinin olması ve bu sürçü devresi aracılığı ile motoru direkt olarak sargılarına gerekli tetikleme ile beraber gönderilir. Günümüzde en fazla sanayi alanında kullanılan step motorlar için mikroişlemci kontrollü sürücüler ve bu işlem için özel olarak tasarlanan PLC'lerde bulunur.

Step Motor Sarımı Çeşitleri Nelerdir?

Step motorlar günümüzde çok geniş bir kullanım alanına sahip olması ile dikkat çeker. Her türlü kontrol edilen hareket, yapı ya da pozisyon gereken yerde, dijital bilgileri mekanik olarak harekete geçirmek gibi dönüştürücü bir işleve sahiptir. Bant sürücüleri, yazıcılar, imalat tezgahları, kart okuyucuları, dikiş makineleri, teyp sürücüleri, tıbbi cihazlar, hafıza işlemleri, makine tezgahları, kamera okuyucuları ve uzaktan kumanda gibi ürünlerin göstergelerinden step motor sarımı kullanılır. Step motor her türlü kontörlü yapılan hareket ve pozisyon gerektiren alanda dijital bilgileri mekanik olarak harekete çevirme gibi bir işleve sahiptir.

Birçok sektörde çok farklı amaçlarla kullanılan step motorlar, kullanıcılara birçok avantajı beraberinde getirir. Step motorlar, servo motorların tam aksine geri besleme ihtiyacı hissetmez ve kontrolü açık döngülü olarak sağlanabilen bu ürünlerin hareketlerinde herhangi bir pozisyon hatası yaşanmaz. Sayısal kontrol sistemlerine uygun olarak üretildikleri için kontrolleri mikroişlemci ve bilgisayar gibi teknolojik donanımlar kullanılarak sağlanabilir. Mekanik olarak son derece basit bir yapıya sahip oldukları için bakımı için çok bir zamana ihtiyaç yoktur ve maliyet açısından son derece avantajlıdır. Ayrıca herhangi bir kusur meydana getirmeden çalıştırılması bu motorların diğer avantajlarındandır.

Step motorları yapısal olarak 3 farklı gruba ayrılır. Sabit mıknatıslı step, değişken relüktans step ve hibrid senkron step motor olarak sayılabilir. Buna bağlı olarak:

Sabit mıknatıs step, statları sargılar tarafından tahrik edebilme özelliğine sahip olan mıknatıs bir rotor çeşididir. Rotoru iten rotor kutupları ile karşılaştırıldığında zıt kutupları oluşturur,
Değişken relüktans step motoru ise mıknatıslanmayan yumuşak bir demir rotoru kullanılarak üretilir. Rotor, statordan ayrılan dişlere sahip olurken, sarımları belli bir sırayla aktif hale getirildiğinde rotor sırasıyla rotor ve rotorun dişleri arasında çok az bir boşluk olacak şekilde hareket eder.
Hibrid senkron step motor ise bahsi geçen iki step motor kombinasyonunu içinde barındıran ürünlerdir. Sabit mıknatıslı dişli rotor ve ayrıca dişli stator da bulunur. Rotor, kutuplarının zıttı olacak iki kesite sahip olmakla beraber, dişlere uygun dengeli bir yapıya sahiptir.

Ayrıca step motor sürücü devreleri üç temel prensip üzerine gerçekleştirilir. Bu basit sürücü mantığı ile step motorların istenilen tork ve hızda çalışması sağlanır. Bunlar şu şekildedir:

L/R Sürücü: Bu gibi sürücülere sabit voltaj sürücüsü ismi verilir. Bu sürücülerin büyük bir çoğunluğu iki kutuplu ya da tek kutuplu step motorlar çalıştırmak üzere özel olarak tasarlanır. Sürekli olarak çalışması için L/R tahrik ünitesi güç kaynağı çıkış voltajını motor sargısı voltaj değerine mutlaka uydurmalıdır. Güç kaynağı çıkış voltaj seviyesi; optimum olarak sürekli bir çalışma için sürücü devresinde bulunan elektrik düşüşlerini hesap ederek mutlaka yüksek şekilde ayarlanmalıdır,
Chopper Sürücüler: Bir Chopper sürücü, step motorunun bir L/R sürücüsü ile kıyaslandığında çok daha yüksek torklarda ya da kuvvette yüksek hızlarda olmasına neden olur. Buna bağlı olarak chopper sabit bir akım sürücüdür ve neredeyse her zaman bipolar türüdür. Chopper motor akımını kontrol altına almak için çıkış voltajını hızlı şekilde açıp kapatan (kesme)tekniğinden ismini alır,
Microstep Sürücü: Birçok bipolar sürücüde mikro basamak özelliği vardır. Mikro adım atma, elektronik şekilde tam bir adımı daha küçük adımlara bölme özelliğine sahiptir. Mikro adım atma, aynı zamanda motorun kademeli olarak artması üzerindeki etkiyi önemli ölçüde azaltır.

Step Motor Sarımı Dikkat Edilmesi Gerekenler

Step motor kullanımında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Step motorlarda hız, motor çalışmadan önce isteğe göre ayarlanabilir. Ayrıca motor çalışmaya başladıktan sonra hız değişikliğe uğramaz ve sabit kalır. Step motorlar yük için yeterli momenti sağlayabilir olduğundan sayısal kontrol sistemlerine son derece uygundur. Ayrıca bu motorların kontrolleri tekrar edilebilir.

Rotorun açısal olarak hızı yeterince küçük olduğu için hareket sırasında herhangi bir adım kaybı yaşanmaz. Ancak kesin bir açısal mesafe fark edilirse, motorun dönmesi uygun adımlar ile kontrol edilebilir. Basit bir motor yapısına sahip olması, motorun bakımı ve kullanım süresinin çok daha uzun olmasını sağlarken, bu durum aynı zamanda maliyet açısından da oldukça avantajlıdır. Step motorların ısınma gibi olumsuz durumlardan gelebilecek zararları da düşüktür. Motor bir güç kaynağı ve motor cevabı olarak değerlendirilen step motor sürücü devresi ile kontrol altına alınabilir. Step motorun açık-çevrim kontrollü olmasından kaynaklı, takometre ya da çözücünün kullanılmasına gerek yoktur. Geri besleme aracılığı ile mil pozisyonunun tayin edilmesine de gerek kalmaz.

Step motor imalatında çeşit, yapı, kullanım alanı, step sürücü devre yapımı ve PLC devresi göz önünde bulundurularak fiyat belirlemesi yapılır. Bu motorlar mekanik bir sisteme doğrudan sabitlenemez. Bunun için step motor tutucu ismi verilen ekstra aparatlar kullanılır. Adım motorlarının fiyatlarını etkileyen diğer önemli faktörler ise nema değeri, tutma torku, akım ve flanş ölçüsü gibi farklı özelliklerdir. Buna bağlı olarak ihtiyaca ve bütçeye uygun step motor sarımı tedarik edilebilir.

Botem; söz konusu step motor sürücü tedariki olduğunda üst düzey kalite standartlarında hizmet anlayışı ile ön plana çıkan profesyonel bir firmadır. Uygun fiyat aralıklarında yapılan ürün satışları ile müşterilerin bütçesine hitap eden firmamız, müşterilerin ihtiyacına uygun özel yöntemler ve hızlı çözümlerle bobinlere uygulanan dizaynı keşfetmenizi sağlar. Dolayısıyla iş yükünüz hafifler ve zamandan tasarruf etmek mümkün hale gelir.

Kurulduğu günden itibaren müşteri memnuniyetini çalışma prensibi haline getiren Botem; güler yüzlü ve doğru hizmet anlayışı ile sonuç odaklı gelişmelerle büyümeye devam eder. Bu sayede rakiplerinden hep bir adım öne çıkmayı başaran Botem kalitesini deneyimlemek için web sitemizi ziyaret edebilir ve alanında uzman ekibimizle irtibat kurarak ürü yelpazemizi inceleyebilirsiniz.