Motor koruma şalteri tek bir elektrik motorunu aşırı yüke dayanıklı cihazlardır. Cihazların içeriğinde giriş akımındaki dalgalanmalara veya ana devreye yönelik programlanmışlardır. Buna istinaden içeriğinde kesintilere karşı koruyan basit bir elektromekanik özelliği olan cihazlardır.
Motor koruma şalterleri yerden ve maliyetten tasarruf sağlama özelliğine sahiptir. Herhangi bir nedenden olacak hasarı önleyebilmek için motorları anında kapatır. Bunun sonucunda çalışmada sigortasız koruma sağlar.
Motor koruma şalterinin en önemli özelliği kısa devre durumunda akımı güvenli bir şekilde kesebilir. Özellikle motorun soğumasını sağlamaya yararlar. Bunun için bünyesinde termal veya otomatik olarak yeniden akım verme ile özelliğine bulundurur.
Motor koruma şalterlerini devre uygulaması şu şekilde çalışma sağlar. Motor koruma şalteri elektrik motorunun korumasını sağlamak için özel olarak tasarlanmış manuel olarak üç ana fonksiyon özelliği bulundurur.
İçeriğinde bulunan termal koruma ile birlikte motoru aşırı yüke karşı koruma özelliği vardır. Genişleyen ve büzülen bir kontak yardımı ile, aşırı bir elektrik akımı tespit eder. Bununla birlikte motorun bağlantısını kesebilir.
Motorlar ilk çalıştığında oluşan yüksek ani akımları oluşur. Bu akımlara izin vermek için motor devrelerini koruma şalteri, gecikmeli bir tepki uygular.
Fakat akım çok uzun sürerse ve motor çalışmaz durumda olursa termal kontak devreyi kapatma işlemi gerçekleştirir. Manyetik koruma ile birlikte mekanizması ile tehlikeli elektrik motorlarının arızalarına koruma sağlar.
Ayrıca oluşacak kısa devrelere karşı koruma özelliği vardır. Buna istinaden oluşacak arızayı tespit eder ve sonucunda akımın derhal kesilmesini sağlar. Faz voltajında yer alan fazla dengesizlik motorun nominal verimlilik süresini ve servis ömrünü azaltabilir.
Faz voltajları da oluşacak olan ani kayıp hasara neden olur. Motor koruma şalteri sanayi alanlarında kullanılan motor çeşitlerini ve tesisatları aşırı akımdan korumaya yarar. Ayrıca kısa devreden korumaya yarayan elektromekanik koruma araçlarıdır.
Motorların besleme içeriğinde yer alır. Motor koruma şalterlerinin kullanım alanları ve görevleri aynıdır.
Motor koruma şalterleri faz koruması ile birlikte faz kaybına veya dengesizliğe karşısında koruma sağlama özelliğine sahiptir. Motor koruma şalteri sanayi, endüstri gibi alanlarda kullanılan hattı korumayı sağlar. Motorları korumak adına çeşitli şalterler kullanılabilir. Bu koruyucu elemanlar motor koruma şalterleri olarak görev yaparlar.
Güç kaynağı ve tesisatların güvenli bir şekilde izolasyonu sağlar. Bunu sağlayabilmek için ayrıma fonksiyonlarına sahiptir. Bu görevi gören motor koruma şalterleri, yükler için manuel bir anahtarlama işlemi özelliğine sahiptir.
Motor koruma şalterlerinin çeşitleri şunlardır; Butonlu tip motor koruma şalteri, çevirmeli tip motor koruma şalteri butonlu tip motor koruma şalteri çevirmeli tip motor koruma şalterleri şeklinde üretilir. Genellikle motor koruma şalterleri iki farklı tipte üretir. Bu ürünler butonlu çevirmeli motor koruma şalterleri şeklindedir. Kullanılacakları alanlarda nominal akım değerine göre şalter tercihi yapılması gereklidir.
Ayrıca akım ayarlarının da değere uygun olmalıdır. Motor koruma şalteri yapı, teknik alanda birçok fayda sağlar. Motor güç devresinde motorun aşırı derecede akım çekmesini önler.
Ayrıca kısa devre yapması gibi durumlarda engeller. Buna bağlı olarak motor koruma şalterleri açılarak, motorda oluşabilecek zarara karşı tehlike geçene kadar önlem almayı sağlar.
Motor koruma şalterinin kullanılmasıyla birlikte termik rölenin kullanımı düşüş gösterir. Elektrik panolarında kullanılması ile birlikte manyetik koruma sigortalarına gerek duyulmaz Aşırı yüklenmede veya kısa devre ve faz hatası gibi durumlar olabilir.
Bu durumlarda koruma görevini motor koruma şalterleri üstlenir. Ayrıca elektrik panolarında yer tasarrufu sağlamak için faydası sağlar. Motor koruma şalterlerinin diğer özellikleri, ürünlerin çeşitlerine göre değişir.
Motor koruma şalterinin çeşitlerine göre kullanım alanları farklılık gösterir. Havalandırma sistemleri, konveyör sistemlerinde kullanılır. Ayrıca vinç panoları, küçük makine, kompresör ve otomatik kumanda sistemlerinde tercih edilir.
Şalterlerin koruma fonksiyonları ile birlikte, faz kaybı ve kısa devreden koruma ve aşırı akım önlenmiş olur. Motor koruma şalterlerinin seçiminde dikkat edilecek en önemli nokta uygulamada kullanılacak olan motorun anma gücüdür.
Motor koruma şalterlerinde termik ayar sahası sayesinde motor ihtiyaç duyulan akım aralığını ayarlanabilir. Ayar sahasının manyetik kısa devre ayarı olmaması gerekir. Motor koruma şalteri özelliklerinde ne önemlisi motor devreleri için özel olarak tasarlanmışlardır. Buna uygun olarak, termik manyetik korumaya sahiplerdir.
Motor koruma şalterleri işlem olarak anahtarlama, koruma ve ayırma işlemlerini tek cihazdan gerçekleştirme avantajı vardır. Motor koruma devre kesicisi özelliğine sahip olan koruma şalterleri elektromekanik yapılı cihazlarıdır.
Hata ve arıza gibi durumlarda motor anında kapatarak tehlikeyi önler. Aynı zamanda kısa devre durumunda hızlı tepki sağlayabilir. Motor koruma şalterlerinin kullanıldığı motor uygulamaları şu şekilde gerçekleşir. Konveyör sistemleri, havalandırma sistemleri, kompresör küçük makine otomatik kumanda sistemleri, vinç panoları gibi alanlarda işlem sağlar.
Motor koruma şalterinde genel özelliklere bağlı olarak şalter üretimi yapan firmalar 0,1-25A arasında ayarlanabilir aşırı akım koruyucu TS EN 60947-4-1, IEC 60947-4-1 ve VDE 0660 şeklinde ürün imal ederler.
Bu ürünler belli standartlara sahiptir. Motor koruma şalterleri motor yol verme uygulaması ile birlikte kısa devre akımlarına karşı koruma özelliğine sahiptir. Elektrik enerjisi ile çalışan cihazlar yüksek ve düşük gerilim faz dengesizliği, rotorda sıkışma Aşırı yüklenme, aşırı akım gibi nedenlerden zarar görür.
Buna istinaden motor koruma şalterinde şu özellikler bulunur. Aşırı yük koruma mekanizması, güç kumanda mekanizması, yalıtım malzemeleri kısa devre koruma mekanizması gibi koruma mekanizmaları vardır.