Elektrik motorları, günümüzde birçok endüstri alanında sıklıkla kullanılan önemli bir teknolojik alet olarak karşınıza çıkar. Elektrik motorları, güç kaynağı olarak elektrik enerjisinden faydalanarak mekanik bir hareket oluşturur. Elektrik motoru neden yanar? Sorusunun cevabı birkaç önemli soruna bağlı olarak gelişebilir. Bu yüzden öncelikle elektrik motorunun ne olduğunu anlamak gerekir.
Elektrik motoru yanma nedenleri kendi içerisinde farklı şekilde sıralandırılır. Bunlar:
Varsayılan aşama genel olarak faz gücünün yeterli olmamasından kaynaklanan bir sorundur. Ayrıca hatta bulunan kontaktörün kontak noktasının kapanmaması da bu soruna neden olabilir. Tek bağlantısının kopması, gevşemesi ya da kontak konumunun oksitlenmesi gibi nedenler de varsayılan aşama kaynaklı elektrik motoru yanmasına neden olabilir. Bu durumda sargılarda bulunan bir ya da iki fazın tamamı kararmış olup, bobin simetrik olarak hasar almıştır.
Aşırı yükleme genel olarak aşırı ısınma, aşırı akım, sık sık çalıştırma ya da frenleme gibi nedenlerden kaynaklanır iken kablolama hatasının uzun sürmesi de elektrik motorunun yanmasına sebep olabilir. Bu durumda sargı tamamen siyaha döner ve uçta bulunan ciltlemenin rengi bozularak kızgınlaşır. Hatta ileri seviyede kırıldığı da görülebilir.
Dönüşler arasında motor üretim sürecinden kaynaklanan emaye tel kopmaları ve sistemde bulunan asit, su ve diğer aşındırıcı maddeler bu gibi arızaların yaşanmasına neden olabilir. Bu yanma durumunda sargı tam anlamıyla yanmış ve genel olarak motor boşluğu temizdir. Sadece tek bir patlama noktası söz konusudur.
Elektrot ki fazlı yanma durumunda ara faz kâğıdı yerinde değil ya da ara faz kâğıdı kırılmış şekildedir. Bu durumda ise motor iki faz arasında yanmaya devam eder.
Bobin ve uç kapak yuvası arasında yetersiz mesafe olduğunda çarpmak suretiyle elektrik motoru yanabilir. Bobin ile uç kapak arasında her iki tarafta yanın izleri bulunur.
Elektrik motorunun yanmasının önüne geçmek için bazı önlemler almak gerekir. İlk olarak motorun çalışma sırasında hava girişinin her zaman temiz tutulması gerekir. Motorun için yap, toz ya da su çekilir ise telin izolasyonuna zarar verme ihtimali olan bir kısa devre ortamı oluşmuş olur. Dönüşler arası kısa devreye neden olacağından sıcaklık yükselir ve kısa süre içerisinde motoru yakar.
Motorun aşırı derecede yüklenmesinin ana nedeni sürükleme yükünün çok büyük olması ya da voltajın çok düşük olması olabilir. Ayrıca tahrik edilen makinenin sıkışması da buna neden olabilir. Motor aşırı yükte hareket ettiğinde motorun hızı düşer, sıcaklık ve akım artar, bobin ise doğal olarak aşırı ısınma yapar. Motor uzun süre aşırı derecede yüklenirse, yüksek sıcaklık durumunda yalıtımın yaşlanma arızasından kaynaklı yanacaktır. Elektrik motorunun yanmasının temel nedeni ise tam olarak budur.
Üç fazlı asenkron motorlar için motorun normal ve güvenli şekilde çalışmasını garanti etmek için herhangi bir faz akımının ortalama değeri ile diğer iki fazla akımının ortalama değeri arasındaki farkın %10’u aşmasına izin verilmemesi gerekir. Tek faz alımımın ortalama değeri ile diğer iki faz akımının ortalama değeri öngörülen sınırı aştığı takdirde motorda arıza olduğunu ifade eder. Bu durumda motorun sorunsuz bir şekilde çalışmaya devam edebilmesi için sorunun neden kaynaklandığının tespit edilmesi ve arızanın giderilmesi gerekir. Aksi takdirde geç kalındığında motorun yanması kaçınılmaz olacaktır.
Motorun stator, rulman ve diğer parçalarının sıcaklığı, özellikle gerilimsiz motor akım ve frekans izleme olanakları ve aşırı yük koruma olanakları açısından sık sık kontrol edilmelidir. Özellikle sıcaklık artışının yakından izlenmesi bu noktada çok önemlidir. Rulmanın yakınında bulunan sıcaklık artışının çok yüksek seyrettiği tespit edildiği takdirde, rulmanın hasar görüp görmediği ya da yağın eksik olup olmadığı kontrol edilmek amacıyla motor hemen durdurulmalıdır. Eğer rulmanlar hasar gördüyse, çalıştırmaya başlamadan önce yeni rulmanlarla değiştirilmelidir. Yataklarda yağ eksikliği söz konusu olduğunda gres eklenmesi yapılmalıdır. Aksi durumda yataklar çok daha fazla hasar alacak ve bir çökme meydana gelecektir. Bu durum motorun süpürülerek tahrip olmasına neden olabilir.
Motor eğer titreşirse, kendisine bağlı olan motorun eşitsizliğinin artmasına neden olabilir. Bu durum motorun yükünün artmasına neden olurken akım ve sıcaklığın da artmasına neden olarak motoru yakacaktır. Bu yüzden motor çalışmaya devam ederken ankraj cıvatalarının, motor uç kapağının ve yatak baskı kapağının gevşek olup olmadığını ve bağlantı cihazının güvenilir olup olmadığının düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir. Eğer herhangi bir sorun tespit edilirse, vakit kaybetmeden bu sorunun tamir edilmesi gerekir.
Marş motorunun ana bakımı sabitleme ve temizleme olarak bilinir. Kontaktör kontağı temiz olmadığında kontak direnci daha fazla artış gösterecektir. Bu durum kontağın yanmasına, fazın eksilmesine ve sonraki aşamada motorun yanmasına neden olacaktır. Korozyon, pas ve toz gibi etkenler kontaktörün mıknatıs çekirdeğinde birikmesi ile bobinin sıkı kapanmamasına, kuvvetli ses çıkarmasına, bobin akımının daha fazla artmasına, bobin yanmasına ve buna bağlı arızalanmaların yaşanmasına neden olacaktır. Elektrik kontrol ekipmanı havalandırılmalı, kuru ve kolay çalıştırılabilir bir konumda yer almalıdır. Tozlarının düzenli olarak temizlenmesi, tüm kablolama vidalarının sıkılması, kontaktör temasının güvenilir ve iyi olup olmadığının kontrol edilmesi gerekir. Ayrıca mekanik parçaların doğru ve hassas olup olmadığının da kontrol edilmesinde fayda vardır. Motoru teknik olarak iyi durumda tutmak yanmanın önüne geçecek ve sorunsuz bir kullanım deneyimi sunacaktır.
Elektrik motorları günümüzde birçok farklı endüstri alanında kullanılır. Ev aletleri başta olmak üzere endüstriyel tesislerde kadar birçok alanda aktif şekilde kullanılan elektrik motorları; fan, pompa, konveyör, vinç, kompresör gibi birçok makine ve cihazda kullanılır. Ayrıca elektrik motorları; su pompaları, yüzme havuzu pompaları, arama aküleri gibi birçok alanda da kullanılır. Bu motorlar günümüzde işlevsel kullanımı ile dikkat çekerken, elektrik motorları manyetik alanların etkileşimi aracılığıyla çalışarak çevreye hiçbir şekilde zarar vermeden gaz emisyonları yaymadan enerji tasarrufu yapar. Elektrik motorlarının birçok avantajı vardır. Ayrıca kullanım alanı son derece yaygın olan ürünlerdir. Bu yüzden elektrik motorları hakkında yeterince bilgi sahibi olmak ve en doğru seçimleri yaparak enerji verimliliği sağlamak gerekir. Elektrik motorunu uzun ömürlü şekilde kullanmak için yanmaya sebep olan nedenler bilinmeli ve gereken önlemler hemen alınmalıdır.
Elektrik motorlarının uzun ömürlü olabilmesi için dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli detay ise doğru firma seçimidir. Doğru firmadan satın alınan elektrik motoru uzun vadede birçok konuda avantaj sağlamasına neden olur. Botem; söz konusu elektrik motoruna kaliteye ulaşmak olduğunda her zaman üst düzey kalite standartlarında hizmet veren nitelikli bir firma olarak dikkat çeker. Uzun yıllardır sektörde verdiği kaliteli hizmet anlayışı ile rakiplerinden öne çıkmayı başaran firmamız her geçen gün büyümeye ve gelişmeye devam eder. Elektrik motoru başta olmak üzere ihtiyaçlara özel tasarlanan işlevsel ürünleri cazip fiyat aralıklarında temin etmek istediğinizde Botem firmasının web sitesine göz atmak yeterlidir. Avantajlı elektrik motoru seçeneklerine göz atmak ve alanında uzman ekibimizle irtibat kurmak bu kadar kolaydır.